معرفی هود آزمایشگاهی شیمیایی

خلاصه مقاله
هود آزمایشگاهی یکی از وسایل مختلف موجود در آزمایشگاه‌ها می‌باشد که برای حفاظت از اپراتور‌های آزمایشگاه از عوامل میکروبی، شیمیایی، بخارات اسیدی، سوزاننده ها، قلیا و سایر بخارات بیهوش کننده و بی‌حس کننده مورد استفاده می‌باشد.


هود آزمایشگاهی یکی از وسایل مختلف موجود در آزمایشگاه‌ها می‌باشد که برای حفاظت از اپراتور‌های آزمایشگاه از عوامل میکروبی، شیمیایی، بخارات اسیدی، سوزاننده ها، قلیا و سایر بخارات بیهوش کننده و بی‌حس کننده مورد استفاده می‌باشد.
همچنین برای مکش ذرات معلق در هوا و برخی مواقع تهویه و ضد عفونی کردن فضای داخلی اتاق آزمایش و محفظه کاربرد فراوانی دارد.
کار تهویه در آزمایشگاه های مختلف، دارای تفاوتهایی می‌باشد. مثلا در آزمایشگاه های مواد رادیواکتیو، شیمیایی و بیولوژیک این کار بسیار تفاوت خواهد داشت، هدف ما حفظ ایمنی محیط، که باعث حفظ جان اپراتور‌‌ها و همچنین در مرحله بعد حفظ نمونه ها می‌باشد. هود آزمایشگاهی جان اپراتور را از انواع مختلف باکتری، ویروس و انگل ها که می‌توانند تولید سم نمایند، حفظ می‌نماید که این کار به کمک مکش هایی که در لوله های تخلیه هوا هستند انجام می‌گردد.

انواع هود آزمایشگاهی
می توان بصورت کلی در یک دسته بندی هودها را به دو نوع لوله دار و نوع بدون لوله تقسیم کرد. اما دسته بندی دیگری نیز وجود دارد که هود ها را بر اساس نوع کاربرد آنها در انواع زیر دسته بندی کرد:

هود بخار، که با نام تجاری هود شیمیایی معروف می‌باشد (Fume Hood)
هود جریان آرام و خطی که با نام تجاری هود لامینار معرفی می‌شوند (Laminar Flow Hood)
هود ایمن بیولوژیکی، که با نام تجاری هود میکروبی معروف است (Biological Safety Hood)
هود بازویی
هود سقفی
هود PCR
هود شیمیایی ازمایشگاهی

ساختمان هود آزمایشگاهی شیمیایی
بدنه: در حال حاضر از دو جنس برای بدنه هود آزمایشگاهی شیمیایی استفاده می شود.
بدنه از جنس MDF
بدنه فلزی، که خود شامل ۲ نوع می‌باشد:
تک جداره
دو جداره
دارای فن سانتریفوژ با دور متغیر که جهت استفاده در آزمایشگاه‌ها بسیار مناسب خواهد بود.
دارای شیر آب و گاز و همچنین كاپ سینک
دارای لامپ مهتابی و همچنین كلید و پریز برق
درب هود دارای وزنه تعادلی
كابین دربدار در پایین هود
كف هود می تواند از جنس استیل، سرامیك و یا HPL باشد.
ابعاد و رنگ طبق سفارش مشتری و برحسب طراحی و فضای آزمایشگاه قابل تغییر است.

اصول هود شیمیایی: بخارهای شیمیایی توسط هود‌ آزمایشگاهی شیمیایی به دو صورت دفع می‌شوند.

سرعت جریان هوای هود شیمیایی: از 0.4 تا 0.6 متر بر ثانیه می‌باشد.

هدف هود آزمایشگاهی شیمیایی: حفظ ایمنی و سلامت اپراتور‌ در مواجهه با بخارهای شیمایی ناشی از مواد شیمیایی خطرناك مانند اسیدهای قوی، عوامل میکروبی و شیمیایی و ... است.

نکات انتخاب هود آزمایشگاهی
حفظ ایمنی و سلامت کارکنان در آزمایشگاه ها و همچنین محیط های شیمیایی بسیار حائز اهمیت می باشد. استنشاق بخار ایجاد شده از آزمایش های شیمیایی در دراز مدت تاثیر منفی بر سلامت تکنسین ها خواهد داشت. بنابراین استفاده از هود آزمایشگاهی در این مکان ها امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. هود آزمایشگاهی در انواع مختلفی تولید می شود. فیوم هود یا هود شیمیایی از پرکاربردترین هودهایی می باشد که در آزمایشگاه ها از آن استفاده می شود. وظیفه هود آزمایشگاهی انتقال بخار شیمیایی به بیرون از ساختمان می باشد. همچنین این هود خواهد توانست با استفاده از فیلترهایی که در ساختار آن موجود هستند بخار‌های سمی را فیلتر کرده و از بین ببرد. هودهای شیمیایی از جنس استیل و ام دی اف ساخته می شوند و در دو مدل کانال دار و بی کانال در بازار وجود دارند. مدل متداول در آزمایشگاه ها مدل کانال دار آن است.

انتخاب یک هود شیمیایی مناسب
فرض کنید قصد خرید یک هود برای آزمایشگاه و یا محل کار خود را دارید. چگونه دریابیم چه هودی باید انتخاب کنیم و چه هودی برای فضای کاری ما مناسبتر است؟ برای انتخاب هود شیمیایی باید به اندازه ی فضایی که می خواهید هود را در آن نصب نمایید توجه نمایید و هود را با توجه به این موضوع انتخاب کرده و از آن استفاده کنید.
همچنین چه موادی در آزمایشگاه شما مورد استفاده قرار می گیرند نیز باید تعیین شود و آیا با توجه به ماده مورد استفاده، احتیاج به بکارگیری از این هود دارید یا خیر ؟ توصیه می کنیم برای کار با مواد اسیدی، چه اسید های ضعیف چه انواع دیگر مواد اسیدی همانند اسیدهای معدنی رقیق و هیدرو‌‌فلوریک از هود با کارایی بالا استفاده نمایید.
جنس هودی که در محیط اسیدی قرار می دهند بسیار مهم خواهد بود و بهتر است از هودی با صفحه رویه از جنس پلی پروپیلن یا سرامیک مقاوم در برابر اسید استفاده گردد. دقت نمایید اگر از ماده همچون اسیدهای گرم و غلیظ استفاده می کنید، بهتر است از هود شیمیایی با صفحه رویه HPL استفاده نمایید. دیگر فاکتورها مانند تعداد فن هود، جنس هود، تعداد فیلترهای هود، قطر بازو ها، قدرت مکش، جنس کاپ سینک در انتخاب فیوم هود تاثیر بالایی خواهد داشت.

عناصر تشکیل دهنده هود آزمایشگاهی شیمیایی
فیوم هود از اجزای مختلفی تشکیل شده است. اگر بخواهیم قسمت های مختلف هود شیمیایی را بشماریم و نام ببریم باید به فن سانتریفوژ با دور متغیر، فیلتر آزمایشگاهی، شیرآلات، در محافظ، صفحه رویه، کاپ سینک ،کمد نگهداری مواد، لامپ، دیواره خارجی و دیواره داخلی، كلید برق اشاره داشته باشیم. البته دیواره داخلی و دیواره خارجی با توجه به کاربرد هود در جنس های مختلف استیل، استنلس استیل، ام دی اف ملامینه و یا روکش HPL و پلی پروپیلن تولید می شود.

هودهای شیمیایی همراه با کانال
همانطور که در قسمت های قبل گفتیم هود شیمیایی در دو نوع کانال دار و بی کانال تولید می شوند. نوع کانال دار با انتقال بخارهای سمی از طریق كانال خود به محیط بیرون، فضا را تمیز خواهد کرد. استفاده از این هود در فضایی که مواد بایوهازارد یا میكروبیولوژیك مورد استفاده قرار بگیرد، مناسب نمی‌باشد.

هودهای شیمیایی بدون كانال
روش کار هود بدون کانال به این صورت می باشد که فیلتر کربن یا زغال چوبی که در این هود در نظر گرفته می شود، منجر به حذف بخار سمی در آن خواهد شد. این فیلتر‌ها بخارات سمی را جذب نموده و به این روش فضای آزمایشگاه را پاک خواهند کرد. استفاده از این هود نیز در فضایی که مواد بایوهازارد یا میكروبیولوژیك استفاده شده باشد، مناسب نخواهد بود.

تفاوت هود با جریان هوای متغیر و یا ثابت
در دسته بندی هودهای آزمایشگاهی دو مفهوم هود آزمایشگاهی شیمیایی با جریان هوای ثابت و جریان هوای متغییر استفاده می شود. هود با جریان هوای ثابت در هر بازه زمانی مقدار یکسانی از هوا را تخلیه خواهد کرد. بهتر است، این نوع هود در مکان هایی که جوشاندن اسید در آنجا صورت می‌گیرد مورد استفاده قرار گیرد.
اما هودهای با جریان هوای متغییر نیز میزان متفاوتی از جریان هوای سمی را از محیط خارج خواهند کرد. این مکانیزم بیشتر در هودهای کانال دار در نظر گرفته می شود و استفاده می شود.

1401/08/15