لیست تجهیزات آزمایشگاهی

خلاصه مقاله
با توجه به گستردگی زیادی که این تجهیزات دارند، آشنایی با تجهیزات آزمایشگاهی و کاربرد آن‌ها بسیار مهم است.چون گاهی خرید یک وسیله اشتباه می‌تواند کارهای آزمایشگاهی را با دردسر روبرو کند و عقب بیاندازد.


تجهیزات آزمایشگاهی مجموعه‌ای از ابزار و وسایل آزمایشگاه هستند که برای دانشجویان علوم پایه، محققان و دانشمندان ساخته شده‌اند. این تجهیزات بسته به نوع هر آزمایشگاهی فرق دارند. به عنوان مثال بعضی از وسایل برای آزمایشگاه میکروب‌شناسی لازم است، درحالی که استفاده از آن‌ها برای آزمایشگاه ایمونولوژی ضرورتی ندارد. دستگاه‌های اندازه‌گیری با کیفیت‌های بسیار بالا و لوازم تحقیقاتی برای پیشبرد علم و فناوری طراحی شده‌اند و به طور کلی توانسته‌اند در بهبود زندگی بشر، ساخت آنتی‌بیوتیک‌های قوی و جلوگیری از خسارت‌های زیان‌بار به خوبی عمل کنند.

با توجه به گستردگی زیادی که این تجهیزات دارند، آشنایی با تجهیزات آزمایشگاهی و کاربرد آن‌ها بسیار مهم است.چون گاهی خرید یک وسیله اشتباه می‌تواند کارهای آزمایشگاهی را با دردسر روبرو کند و عقب بیاندازد. به همین دلیل در ادامه لیست تجهیزات آزمایشگاهی را برای شما آماده کردیم و در مطلب زیر تجهیزات بر اساس درجه اهمیت در آزمایشگاه طبقه‌بندی شده‌اند.

سکوبندی آزمایشگاهی
سکوبندی اولین نیاز هر آزمایشگاه تحقیقاتی است که به بخش‌های مختلف میز، کابینت و سینک آزمایشگاهی تقسیم‌بندی می‌شود. سکوبندی را می‌توان به صورت یک طرفه، دو طرفه، قفسه دیواری، شلف وسط و کناری در آزمایشگاه انجام داد.

میز آزمایشگاهی
این وسیله در آزمایشگاه‌های پزشکی پرکاربرد است. میز توزین، وسط و شستشو برای مواردی که به دقت بالا و لرزش کمتر احتیاج دارند، استفاده می‌شوند. میز وسط و میز شستشو در برابر مواد شیمیایی و حلال مقاوم هستند و تمیز کردن آن‌ها بسیار ساده و آسان انجام می‌شود.

کابینت آزمایشگاهی
یکی از مواردی است که نحوه چیدمان سکو به آن بستگی دارد و نوع طراحی آن می‌تواند در خروجی آزمایش تاثیرگذار باشد. مدل دیواری به دلیل داشتن فضای بیشتر، مناسب‌تر است و از دیگر کاربردهای آن می‌توان به نگهداری طولانی مدت وسایل اشاره کرد.

سینک آزمایشگاهی
سینک‌ها در بین انواع تجهیزات آزمایشگاهی باید در برابر اسید و قلیا از خود مقاومت نشان دهند و معمولا در سه جنس مختلف سرامیکی، اپوکسی و پروپیلن ساخته می‌شوند. علاوه بر این، آن‌ها با مقاومت در برابر وزن و مواد شیمیایی و با تعیین جنس مناسب مربوط به حوزه کاری می‌توانند موجب بازدهی کار در آزمایشگاه شوند.

آون آزمایشگاهی
از آون یا فور خشک کننده در آزمایشگاه برای استریل و خشک کردن ظرف‌های فلزی و شیشه‌ای استفاده می‌شود. در بعضی از مدل‌های آون گرما به به طور طبیعی منتقل می‌شود. در حالی که گرما را در انواع دیگر به وسیله پنکه یا با استفاده از خاصیت سبکی هوای گرم و سرد، هدایت می‌کنند. استریل کردن وسایل با کمک حرارت در دمای 180 درجه سانتی‌گراد حدود 2 ساعت طول می‌کشد. با بالارفتن دمای آون، رطوبت موجود در وسایل تبخیر می‌شود. بنابراین هر نوع فعالیت بیولوژیکی را از بین می‎برد.

فور آزمایشگاهی از محفظه داخلی، المنت‌های گرم‌کننده و عایق‌های حرارتی تولید شده است و از سیستم کنترل و نمایش دمای داخل محفظه و سیستم حرارتی بهره می‌برد.

هات پلیت
هات پلیت یکی از انواع تجهیزات آزمایشگاهی و دستگاه کوچک و رومیزی که با توجه به داشتن یک صفحه صاف از جنس آلومینوم (به دلیل رسانا بودن) یا سرامیک، برای قرارگیری شیشه‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود. شیشه‌هایی که محلول دارند روی هات پلیت قرار داده می‌شوند و این دستگاه با داشتن حداقل دو المنت حرارتی، انواع نمونه‌ها و ترکیب آن‌ها را گرم می‌کند. علاوه بر این که هات پلیت از المنت گرمایی بهره می‌برد، از نور مادون قرمز، مقاومت الکتریکی، کنترل‌گر گرما، پیچ چرخش، موتور و یک سیستم خاموش و روشن نیز استفاده می‌کند.

پی اچ متر
پی اچ متر یا PH متر دستگاهی است که برای اندازه‌گیری میزان اسیدی یا قلیایی یک محلول استفاده می‌شود و محدوده بین 0 تا 14 را برای این موضوع نشان می‌دهد. اطلاعات عددی که این دستگاه نشان می‌دهد، میزان فعالیت اسید یا باز را بر مبنای اندازه فعالیت یون هیدروژن مشخص می‌کند.

زمان کار با پی اچ متر داخل آزمایشگاه باید دقت کنید که پی اچ اسیدی یک ماده با میزان فعالیت یون هیدروژن رابطه مستقیمی دارد، یعنی این که هر اندازه یون هیدروژن در یک محلول بیشتر باشد، آن ماده خصوصیات مواد اسیدی را بیشتر از خود نشان می‌دهد و بالعکس. باشد اشاره کنیم پی اچ متر در دو مدل رومیزی و پرتابل یا قلمی در بازار وجود دارد. زمان خرید انواع رومیزی باید فضای میز آزمایشگاهی را مورد نظر قرار دهید. انواع قلمی نیز به دلیل ساختار جمع‌وجور و قابلیت حمل بالایی که دارند در محیط‌های کنترل شده استفاده می‌شوند. در صنایع داروشناسی، زیبایی و تست آب از این نوع پی اچ متر استفاده می‌کنند.

انکوباتور آزمایشگاهی
یکی دیگر از تجهیزات آزمایشگاهی که برای رشد و نگهداری از کشت‌های سلولی و میکروبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله طی مکانیسم ویژه خود دما، رطوبت، میزان مونواکسیدکربن، دی اکسیدکربن و اکسیژن را برای رشد و نگهداری سلول‌ها در یک سطح بهینه نگه می‌دارد. اجزایی که انکوباتور را تشکیل می‌دهند متناسب با کاربردی که دارد کم یا زیاد می‌شوند. این اجزا عبارتند از محفظه‌ نگهداری از کشت‌ها، سیستمی که دما را مشخص می‌کند، سیستمی که مقدار رطوبت محیط را تعیین می‌کند و سیستمی که نوع گازهای درون انکوباتور را کنترل می‌کند.

اتوکلاو
استفاده از اتوکلاو در سترون‌سازی رایج است. در این دستگاه با استفاده از حرارتی که از بخار آب تحت فشار به دست می‌آید، استریل کردن انجام می‌شود. سترون سازی در حقیقت همان از بین بردن همه مواد میکروبی از طریق حرارت بخار آب تحت فشار یا مواد غیر متحرک است که شامل روش شیمیایی و غیر شیمیایی می‌شود. اتوکلاو بیشتر در حیطه علوم پزشکی برای انجام استریلزاسیون کاربرد دارد، شکل این دستگاه به صورت یک استوانه در دار است که در بعضی از انواع آن ارتفاع دستگاه به 15 متر هم می‌رسد. دستگاه‌های اتوکلاو به طور کلی در چهار مدل آزمایشگاهی، بیمارستانی، کلینیکال و دندان‌پزشکی تولید و استفاده می‌شود.

سانتریفیوژ
برای جداکردن اجزای ترکیب یک نمونه با حالت مایع و رسوب آن از سانتریفیوژ استفاده می‌شود. جداسازی اجزای یک محلول در این دستگاه بر اساس شکل، اندازه، چگالی، ویسکوزیته محیط و سرعت روتور است. این دستگاه در اغلب آزمایشگاه‌های تحقیقاتی یافت می‌شود. در واقع با چرخش نمونه در سانتریفیوژ با سرعت بسیار بالا، مواد تشکیل‌دهنده یک محلول تحت نیروی گریز از مرکز قرار می‎گیرند و اجزای سبک به سمت بالا می‌آیند. برای نمونه‌های آزمایشگاهی که نسبت به دما حساس هستند و باید دمای محیط ثابت باشد از سانتریفیوژ یخچال‌دار استفاده می‌شود. سانتریفیوژ در تمام آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، علوم زیستی، شیمی، داروسازی، پزشکی و همچنین در تحقیقات نانو ذرات و مواد پلیمری کاربرد دارد. سانتریفیوژهای آزمایشگاهی بر اساس کاربردی که دارند به سه دسته بالینی، سیتولوژی (سلول‌شناسی) و هماتوکریت تقسیم می‌شوند.

کوره آزمایشگاهی
کوره دستگاهی کاربردی در بین تجهیزات آزمایشگاهی برای انتقال حرارت با ظرفیت زیاد و مناسب برای گرمایش و خشک کردن عملکردهای گرمایشی است. مشعل، مبدل حرارتی، دریچه، هواکش و دمنده هوا از اجزای یک کوره هستند که انرژی گرمایی را از راه سوختن انرژی، گرمای القاشده و الکتریسته فراهم می‌کنند. از کوره‌های آزمایشگاهی برای گرم کردن نمونه‌ها، خشک کردن، پخت پلی‌آمید و قالب و استریل کردن استفاده می‌شود. کوره آزمایشگاهی را می‌توان حساس‌ترین دستگاه یک آزمایشگاه دانست و به دلیل تولید دمای بسیار بالا و کاربری طولانی مدت یک دستگاه با استهلاک بالا نیز است. این دستگاه در سه حالت 1100 درجه برای خاکسترگیری مواد، 1500 درجه برای ذوب مواد و هوای گرم برای اشتعال ماده سوختنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کروماتوگرافی
پایه و اساس این دستگاه از علم شیمی سرچشمه می‌گیرد و در حقیقت روشی برای جداسازی اجزای یک مخلوط به وسیله عبوردادن یک فاز متحرک از روی فاز ساکن است. در کروماتوگرافی معمولا مخلوط را که حالت مایع یا گازی دارد از یک لوله یا شبکه می‌گذرانند. از آن جایی که سرعت حرکت اجزای مخلوط متفاوت است، مخلوط به اجزای تشکیل‌دهنده‌ خود تجزیه و هر بخش آن خارج می‌شود. دستگاه کرماتوگرافی برای پژوهشگر این امکان را فراهم می‌کند تا از کمپلکس‌ها اجزای سازنده‌شان را جدا کند و آن‌ها را تک به تک شناسایی کند. انواع زیادی از این جداسازی‌ها از طریق روش‌های دیگر انجام نمی‌شوند و منحصرا از طریق کروماتوگرافی امکان می‌پذیرند. وجود کروماتوگراف در هر آزمایشگاه تحقیقاتی و صنعتی لازم و ضروری است.

اسپکتروفتومتر
طیف سنجی را می‌توان یک روش قدرتمند و متداول در اندازه‌گیری محدوده وسیعی از آنالیت‌ها دانست، اغلب دستگاه‌های اسپکتروفتومتر بر اساس میزان جذب با عبور انرژی ساطع‌شده ساخته شده‌اند. دستگاه‌های طیف سنجی فتومترها و اسپکتروفتومترها هستند. در فتومتر ابزاری برای تهیه طیف وجود ندارد و فقط در یک محدوده مشخصی از طول موج کار می‌کنند و از روی شدت نور جذب‌شده توسط ماده، ماده مورد بررسی قرار می‌گیرد. به این علت که در هر عنصر مقدار غلظت، در مقدار جذب طول موج آن عنصر موثر است، با استفاده از این پدیده غلظت و بعضی از دیگر ویژگی‌های ماده را اندازه می‌گیریم. تغییرات میزان غلظت با مقدار جذب در طول موج نسبت مستقیم و با مقدار نور عبوری رابطه عکس دارد. فرمولی که تاثیر غلظت ماده با میزان جذب نور و نور عبوری را نشان می‌دهد اساس کار دستگاه اسپکتروفتومتر است.

ترازو آزمایشگاهی
ترازو آزمایشگاهی یکی از مهم‌ترین انواع تجهیزات آزمایشگاهی است که برای اندازه‌گیری دقیق وزن ماده‌های مختلف انجام می‌شود. این دستگاه باید کاملا بدون خطا باشد تا در روند آزمایش اختلالی ایجاد نکند. ترازوی آزمایشگاهی در واقع بزرگ‌ترین دسته‌بندی را در میان ترازوها دارد و گستردگی آن‌ها به دلیل دقت و حساسیت آن‌ها است که تمام اعداد قبل از یک را شامل می‌شود.

بیشتر این ترازوها می‌توانند یک واحد وزن را تا در چندین واحد، بعضی تا 16 واحد بسنجند و در انواعی از این ترازوها می‌توان میزان رطوبت مواد را نیز اندازه‌گیری کرد. ترازوی آزمایشگاهی یک محفظه توزین دارد، بنابراین در زمان وزن کردن ماده‌ها هوای محیط اطراف در توزین مشکلی وارد نمی‌کند. دقت ترازوهای آزمایشگاهی به دلیل حساس بودن، بسیار بالا و در حدود 00001.0 گرم است و به محیطی نیاز دارد که هوا به آن راه پیدا نکند.

ترازوی دیجیتال
تراوزی دیجتال با معمولی تفاوت‌هایی دارد، در اغلب آن‌ها سرپوشی استفاده می‌شود تا در هنگام توزین، مواد در معرض واکنش شیمیایی با عناصر موجود در هوا قرار نگیرند.

تیتراتور اتوماتیک
تیتراسیون را می‌توان یک روش کاربردی در آنالیز مواد شیمیایی دانست که امروزه کاربردهای فراوانی در آزمایشگاه‌ها پیدا کرده است. تیراتور یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که فرآیند تیتراسیون را به صورت خودکار و با دقت بسیار بالا انجام می‌دهد. از جمله این فرآیندهای باید به انواعی مانند تیتراسیون اسیدی و بازی، کمپلکسومتری، پتانسیومتری و دیگر روش‌های متداول اشاره کنیم. تیتراتور اتوماتیک پتانسیومتری یکی از انواع این دستگاه است که علاوه بر ثبت داده‌ها و اندازه‌گیری‌ها، تمامی محاسبات را به شکل بسیار دقیقی انجام می دهد و می‌تواند براساس تغییرات عوامل مختلف نمودار رسم کند.

شیشه‌آلات آزمایشگاهی
یکی از ضروری‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی شیشه‌ها هستند که به دلیل داشتن خاصیت‌هایی در برابر گرما و حرارت، برای استفاده در محیط‌های آزمایشگاهی تولید شده‌اند. از آن جایی که شیشه‌های آزمایشگاهی در ابعاد و انواع گوناگونی ساخته می‌شوند، باید استحکام بالایی در برابر ضربه، گرما و حرارت از خود نشان دهند و همچنین از قابلیت استریل شدن و شفافیت برخوردار باشند.

به همین دلیل بیشتر شیشه‌ها از جنس‌های شیشه غیرآلی سیلیکا، بروسیلیکات، آکریلیک، شکری، سودالایم و آلومینیوم اکسی نیتریل ساخته می‌شوند. شیشه آلات آزمایشگاهی کاربردهای گوناگونی در آزمایشگاه دارند. مثلا بشر برای سنجش حجم مایعات به کار می‌رود و همچنین می‌تواند کاربرد حرارتی داشته باشد. برای برداشتن مقدار مشخصی از مایعات از پیپت استفاده می‌کنیم یا شیشه ساعت مثل ظرفی برای ترکیب کردن مواد به کار می‌رود و همچنین می‌توان ماده خاصی را در آن با شعله حرارت داد.

میکروسکوپ
میکروسکوپ‌ها می‌توانند تصاویر نمونه‌ها را بزرگ‌تر نشان دهند و نمای نزدیک از ساختارهای بسیار ریز را در مقیاس مناسب برای تحلیل و بررسی در اختیار کارشناس آزمایشگاه قرار دهند.

میکروسکوپ‌های آزمایشگاهی در انواع مختلف بزرگنمایی طبق درخواست کارشناس در اختیار افراد قرار می‌گیرند و از انواع آن می‌توان موارد زیر را نام برد.

• میکروسکوپ آزمایشگاهی صوتی
• میکروسکوپ آزمایشگاهی پروب روبشی
• میکروسکوپ آزمایشگاهی معکوس
• میکروسکوپ آزمایشگاهی دیجیتال
• میکروسکوپ آزمایشگاهی نیروی اتمی
• میکروسکوپ آزمایشگاهی نیروی مغناطیسی
• میکروسکوپ آزمایشگاهی نوری
• میکروسکوپ آزمایشگاهی تداخلی
• میکروسکوپ آزمایشگاهی زمینه سیاه
• میکروسکوپ آزمایشگاهی الکترونی
• میکروسکوپ آزمایشگاهی تک چشمی، دو چشمی و سه چشمی
• میکروسکوپ آزمایشگاهی استریو
• میکروسکوپ آزمایشگاهی بیولوژی
• میکروسکوپ آزمایشگاهی پلاریزان

تمام این میکروسکوپ‌ها توضیحات مفصلی می‌توانند باشند، ولی میکروسکوپ‌های نوری متداول‌ترین نوع در آزمایشگاه‌ها هستند و از چندین بخش تشکیل شده‌اند:

کندانسور: با جمع‌آوری پرتورهای نور آن‌ها را روی جسم مورد نظر به صورت یکسان متمرکز می‌کند.
پایه میکروسکوپ: قسمتی که تمام بخش‌های میکروسکوپ روی آن سوار می‌شوند.
لوله میکروسکوپ: در آن عدسی یا لنزهای چشمی و شیئی قرار می‌گیرند و بزرگنمایی‌های گوناگون دارند.
صفحه گردان: عدسی‌های شیئی روی این صفحه قرار دارند و با استفاده از آن می‌توان بزرگنمایی را تغییر داد.
صفحه قرارگیری نمونه: صفحه‌ای که روی آن نمونه را می‌گذارند.
پیچ‌های حرکات کند و تند: به کمک آن‌ها می‌توانیم فاصله عدسی شیئی و نمونه و بنابراین وضوح تصویر را تغییر دهید.

الایزا واشر
دستگاه الایزا واشر به عنوان یکی از انواع تجهیزات آزمایشگاهی مهم، برای بالا بردن کیفیت شستشو پلیت‌های الایزا و جلوگیری از آلوده شدن کارشناسان آزمایشگاه به نمونه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه با شستشوی مناسب، مواد باقیمانده از تست‌های عفونی مانند Hbs Ag و ایدز را حذف می‌کند. علاوه بر این، در مراکزی که نمونه‌گیری زیاد انجام می‌شود به کمک این دستگاه فرآیند کاری خود را بهبود می‌بخشند و دقت در شستشو را نیز بالا می‌برند.

الایزا ریدر
دستگاه الایزا ریدر یا خوانشگر میکروپلیت یک خوانشگر اختصاصی الایزا است و برای خواندن نتایج آزمایش الایزا طراحی شده است. در این فرآیند حضور آنتی‌ژن یا آنتی‎بادی مستقیما یا به وسیله آنتی‌بادی نشان‌دار ثانویه روی سطح جامد تعیین خواهد شد. در نهایت، جذب محصول واکنش انجام شده با اسپکتروفوتومتر خوانده می‌شود.

فلیم فتومتر
این دستگاه وسیله‌ای برای اندازه‌گیری در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، غذایی و غیره استفاده می‌شود. فلیم فتومتر سه صافی سدیم، لیتیم و پتاسیم دارد و به صورت تک کانال و با درجه حرارت پایین کار می‌کند. این دستگاه توانایی استفاده برای انواع گازها از جمله بوتان، پروپان و دیگر گازهای مشابه را دارد و با قابلیت اندازه‌گیری عناصر سدیم، پتاسیم و لیتیم توسط سیستم نشری به یک دستگاه کاربردی در بین تجهیزات آزمایشگاهی تبدیل شده است.

همزن مغناطیسی
یکی دیگر از تجهیزات آزمایشگاهی که از آن برای ترکیب مایعات با تعداد و حجم پایین استفاده می‌کنند. این دستگاه در اغلب موارد جایگزین مناسبی برای شیکر آزمایشگاهی است. در بعضی از دستگاه‌ها در صورت نیاز به گرمایش مایع، امکان حرارت‎دهی همزمان نیز فراهم می‌شود که به آن هیتر استیرر می‌گویند.

هات پلیت استیرر
سیستم هات پلیت استیرر با یک صفحه با حرارت بالا و قابلیت تنظیم دما ساخته شده است و علاوه بر این امکان هم زدن خودکار محلول را نیز فراهم می‌کند. مگنت هات پلیت استیرر یک صفحه با قابلیت المنتی و آهنربایی است. گاهی در آزمایشگاه برای تهیه محلول برای آزمایش نیاز به حرارت و ترکیب مداوم وجود دارد و هم زدن مواد ممکن است حتی یک شب طول بکشد که در چنین مواردی از مگنت هات پلیت استیرر استفاده می‌کنند. دستگاه هات پلیت استیرر همزمان با حرارت به محلول، آن را ترکیب نیز می‌کند. البته گاهی نیازی به حرارت برای انحلال محلول نیست و فقط از سیستم مگنت استیرر استفاده می‌شود. صفحه آهنریایی این دستگاه هنگام روشن کردن، یک جریان چرخشی آهنربایی به وجود می‌آورد و این دستگاه قرص‌های مخصوصی دارد که از جنس آهن است و درون محلول قرار خواهند گرفت. با ایجاد جریان آهنربایی در دستگاه، قرص درون محلول می‌چرخد و موجب ترکیب آن می‌شود. لازم به ذکر است که سرعت چرخش قرص درون محلول را می‌توان تنظیم کرد.

همچنین بعضی از دستگاه‌های هات پلیت استیرر سیستم زمان‌سنج نیز دارند، یک هات پلیت استیرر دیجیتال محدوده دمایی دارد و از قابلیت تنظیم سرعت چرخش و اصافه کردن یک کنترل‌کننده خارجی بهره می‌برد.

همزن مکانیکی
یکی از انواع تجهیزات آزمایشگاهی متداول در آزمایشگاه، میکسر آزمایشگاهی یا همزن مکانیکی است. از این دستگاه برای ترکیب ویال‌های کوچکی از مایع استفاده می‌شود. همزن مکانیکی یک موتور الکتریکی با محور هدایتی دارد که نصب آن به صورت عمودی است و با یک قطعه لاستیکی فنجانی شکل نیز در ارتباط است. هنگامی که موتور به جریان درآید، نوسان قطعه لاستیکی با حرکت دایره‌ای شروع می‌شود.

همزن مغناطیسی
همزن مغناطیسی نوع دیگری از میکسرهای آزمایشگاهی است که برای ترکیب کردن مایعات در آزمایشگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای استفاده از آن یک میله کوچک یا stir bar را داخل ارلن محتوی مایع آزمایش می‌گذارند و سپس ظرف را روی صفحه‌ای که زیر آن یک محور مغناطیس در حال چرخش است، قرار می‌دهند. میله موجود در نمونه با کمک نیرو مغناطیس به چرخش در می‌آید تا نمونه را با این کار مخلوط کند. بعضی دیگر از این صفحه‌ها علاوه بر خاصیت هم زدن، نمونه را تحت حرارت نیز قرار می‌دهند. بنابراین دو عمل ترکیب و گرم کردن همزمان انجام می‌شود.

ویسکومتر
ویسکومتر دستگاهی برای اندازه‌گیری میزان ویسکوزیته یا گرانروی مایعات مختلف در بین تجهیزات آزمایشگاهی است. برای موادی که گرانروی آن با جریان تغییر می‌کند، از ویسکومتر ویژه‌ای به نام رئومتر استفاده می‌کنند.

به طور کلی در ویسکومتر دو حالت وجود دارد:

مایع ویسکوز ساکن است و یک وسیله جانبی مانند ابزار اندازه‌گیری ویسکوزیته در آن حرکت می‌کند.
در حالت دوم، ابزار اندازه‌گیری ویسکوزیته ساکن و سیال ویسکوز در حال حرکت است.
بن ماری
دستگاه بن ماری برای گرم کردن تدریجی و یکنواخت محلول‌ها در یک محدوده زمانی خاص کاربرد دارد. بازه دمایی که به طور طبیعی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد از دمای 25 تا 100 درجه سانتی‌گراد است. این دستگاه حوضچه‌ای دارد که معمولا با آب مقطر یک بار تقطیر پر می‌شود و سپس ظروف آزمایشگاه مثلا بشر را داخل آب قرار می‌دهیم. حرکت یکنواخت گرما در آب باعث می‌شود که حرارت شعله مستقیما و نامتوازن به ظروف انتقال پیدا نکند، بلکه از طریق آب و به شکل یکنواخت و قابل کنترل به ظرف منتقل شود.

بن ماری جوش
از این ابزار در بعضی از آزمایشگاه‌ها برای کشت باکتری، تست‌های سرم‌شناسی، ترکیب مواد اگلوتیناسیون، آزمایش‌های دارویی و حتی در روش انکوباسیون صنعتی و غیره استفاده می‌شود.

حمام آب
حمام آب یکی از انواع تجهیزات آزمایشگاهی است که دمای آب را در محدوده معینی ثابت نگه می‌دارد. در حقیقت این دستگاه امکان گرم کردن تدریجی مایعات و حفظ دمای یکسان را حتی در مقادیر کم، با قرار دادن آب از قبل گرم شده در یک بازه زمانی فراهم می‌کند. حمام آب همچنین مانع از تبخیر بیش از اندازه نمونه گرم شده می‌شود، در نتیجه از تغییر غلظت اجزا اصلی در اثر تبخیر جلوگیری خواهد کرد. از حمام آب در مواردی که نمی‌توان نمونه‌ها را مستقیما حرارت داد، مانند مایعات اشتعال‌پذیر یا مواد بیولوژیکی استفاده می‌شود.

حمام روغن
حمام روغن یک نمونه حمام گرمایی است که در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و کاربرد آن برای حرارت‌دهی واکنش‌های شیمیایی است. این دستگاه به‌طور کلی یک ظرف روغن است که توسط یک صفحه داغ گرم می‌شود، امروزه در حمام‌های روغن مدرن از روغن سیلیکون استفاده خواهند کرد. در گذشته بیشتر روغن مایع، روغن پنبه دانه و حتی فسفریک اسید مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

هود شیمیایی
هود شیمیایی یا فیوم هود یکی دیگر از انواع تجهیزات آزمایشگاهی است که برای هدایت گازهای شیمیایی و خطرناک برای انسان مانند اسید، باز و حلال‌ها به بیرون از آزمایشگاه و تهویه هوای داخل آزمایشگاه به کار می‌رود. سرعت جریان مکش این هود از 0.4 تا 0.6 متر بر ثانیه است و میزان مکش بسته به فضای آزمایشگاه، ابعاد هود و سرعت دور آن فرق دارد. فن‌های مورد استفاده در هود شیمیایی اغلب از نوع فن سانتریفیوژ هستند که خاصیت کاملا ضد اسید از جنس پی وی سی دارند. هودهای شیمیایی به صورت کانال‌دار و بدون کانال تولید می‌شوند، اما نوع کانال‌دار بیشتر در آزمایشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این دسته‌بندی، هودهای شیمیایی به دو صورت تک و دو جداره از جنس فلز، استیل و MDF ساخته می‌شوند.

یخچال آزمایشگاهی
یخچال آزمایشگاهی محفظه‌ای با دمای کنترل شده و استریلیزه است که در آن دما به وسیله فن سیرکولاسیون تنظیم می‌شود و دما را در تمام نقاط یخچال یکسان می‌کند.

فریزر آزمایشگاهی
فریزر از مهم‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی است که از یک وسیله خنک کننده و عایق تشکیل شده است که مانع انتقال دما به خارج از این محفظه خواهند شد.

دیپ فریز
این دستگاه معمولا برای نگهداری نمونه‌های آزمایشگاهی مانند پلاسمای خون، واکسن‌ها و نمونه‌های حساس و کوچک کاربرد دارد.

فریز درایر
دستگاهی است که فرآیند آب‌گیری (دهیدراسیون) را برای نگهداری یک ماده فاسد شونده برای جابه‌جایی راحت‌تر انجام می‌دهد.

آب مقطرگیری
دستگاه آب مقطرگیری به عنوان یکی از تجهیزات آزمایشگاهی برای تهیه آب مقطر در آزمایشگاه‌های مختلف مورد استفاده می‌شود. این دستگاه ناخالصی‌های آب را به روش تقطیر می‌گیرد.

دیونایزر
دستگاه دیونایزر آلودگی‌های آب را از بین می‌برد و یون‌ها را خنثی می‌کند. تفاوت دیونایزر و دستگاه آب مقطرگیری درمقدار آب و برقی است که مصرف می‌ کنند.

هود لامینار
هود لامینار از کاربردی‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی است و وظیفه این دستگاه محفاظت از مواد درون هود در مقابل آلودگی‌های محیطی و تهویه فضای آزمایشگاه از مواد خطرناک است..

انکوباتور یخچال‌دار
انکوباتور یخچال‌دار برای کشت باکتری‌ها و خشک کردن ظروف آزمایشگاهی به کار می‌رود. این دستگاه دارای یک سیستم دقیق تنظیم دما است که برای پژوهشگر شرایطی را فراهم می کند تا به راحتی بتواند دما را از چند درجه پایین تر از دمای محیط تا دمایی بسیار بالاتر از دمای محیط آزمایشگاه به سادگی تغییر دهد. نام‌های دیگر این نوع انکوباتور انکوباتور کشت سلول یا کول انکوباتور است.

سمپلر
سمپلر یا میکروپیپت در آزمایشگاه بسیار پرکاربرد است و از آن‌ برای برداشتن و انتقال حجم مشخصی از مایعات و محلول‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

هموژنایزر
هموژناسیون یا همگن سازی به معنای مشابه و همانند، فرآیندی است که برای ایجاد مخلوطی یک‌دست و همگن از دو مایع غیر انحلال‌پذیر یا جامد و مایع استفاده می‌شود. چنین مخلوطی با تبدیل یکی از مایعات جامد به حالتی با ذرات بسیار ریز که در سراسر ترکیب به صورت یکنواخت پخش شده‌اند، به دست می‌آید. بیشترین استفاده از هموژناسیون در صنایع غذایی، شیمیایی و دارویی است و در این فرآیند از دستگاهی به نام هموژنایزر استفاده می‌کنند. هموژنایزرها سه نوع مکانیکی، تحت فشار و اولتراسونیک دارند که در ادامه هر کدام را توضیح می‌دهیم.

هموژنایزر مکانیکی
این دستگاه کار خود را با هم زدن و همگن کردن مواد و پخش کردن ذرات جامد در مایع، امولیسون، سوسپانسیون یا محلول انجام می‌دهد. استفاده از هموژنایزر مکانیکی در انواع کارهای آزمایشگاهی رایج است. به عنوان مثال در صنعت داروسازی، غذایی، بهداشتی، شیمیایی و نساجی برای ساخت محلول، روکش مواد و ساخت رنگ و فرآورده‌های خوراکی استفاده می‌شود. دستگاه همگن ساز مکانیکی از یک روتر استاتور و پره تشکیل شده است که حرکت چنگگ‌ها با سرعت بالا ذران محلول را له، فشرده و خواهد شکست. بنابراین، قابلیت همگن کردن مواد غلیط و سوپر ویسکوز تا 50000 cps در مدت زمان کوتاهی امکان‌پذیر است.

هموژنایزر تحت فشار
کارکرد اصلی این نمونه دستگاه از تجهیزات آزمایشگاهی در حوزه صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی و بیوتکنولوژی است. به وسیله پیستون‌های رفت و برگشتی موجود در این دستگاه، نمونه‌ها پشت یک شیر فشار قوی جمع می‌شوند که در آن برای عبور ذرات، فاصله‌ای با قابلیت تنظیم وجود دارد. ذراتی که از این محل عبور می‌کنند، به واسطه اختلاف فشار بین دو سمت شیر دچار یک شوک می‌شوند و در اثر بخورد با یکدیگر با سرعت بالا، خرد شدن ذرات انجام خواهد شد.

هموژنایزر التراسونیک
هموژنایزر التراسونیک با ایجاد امواج شدید فشاری در یک محیط مایع کار خود را انجام می‌دهد، این امواج باعث ایجاد جریان در مایع می‌شوند و تحت شرایط مناسب میکرو حباب نیز ایجاد می‌کنند. بزرگ شدن و ترکیب این حباب‌ها تا رسیدن به یک اندازه حداکثر و در آخر ترکیدن آن حرارت شدیدی ایجاد خواهد کرد. انفجار حباب‌ها با تولید موج ضربه‌ای با انرژی کافی باعث شکستن پیوند کوالانسی خواهد شد که از آن برای همگن‌سازی و تخریب سلول استفاده می‌کنند.

تانک الکتروفورز
تانک الکتروفورز برای استفاده از ژل آگاروز طراحی شده است و در زمینه‌های گوناگونی مانند ژنتیک و شیمی برای افتراق انواع مختلف اسیدهای نئوکلوئیک و پروتئین‌ها استفاده می‌شود.

روتاتور
روتاتو دستگاهی است که یک صفحه صاف و مستطیلی شکل دارد که به شکل دوراني حرکت می‌کند تا مواد داخل لوله شيشه‌اي که روي اين صفحه قرار داده شده‌اند راکد یا ته‌نشین نشوند.

انکوباتور شیکردار
انکوباتور شیکردار نوع دیگری از انکوباتورهای آزمایشگاهی است که در صورت لزوم همراه با کنترل دمای درون انکوباتور محلول را به شکل اوربیتالی یا دورانی هم ‌می‌زند. این دستگاه از نظر ظاهری کاملا شبیه انکوباتورهای معمولی هستند اما درون آن‌ها سیستمی تعبیه شده که به وسیله آن لوله‌های درون انکوباتور به آرامی و به شکل دایره‌وار حرکت می‌کنند تا مواد مغذی در تمام محیط کشت به شکل مساوی توزیع شود. انکوباتور شیکر دار به منظور رشد بهتر هر نوع سلولی از جمله کشت باکتری‌ها، کشت بافت و مخمر استفاده می‌شود.

رفراکتومتر یا رفرکتومتر
رفرکتومتر یا رفراکتومتر وسیله‌ای است که در آزمایشگاه‌ها از راه تعیین ضریب شکست گازها، مایعات و جامدات نیمه شفاف، میزان ناخالصی ماده یا مواد محلول در آب را تعیین می‌‌کند

کارل فیشر
دستگاه کارل فیشر یکی از دستگاه‌های تیتراتور است که از واکنش ید با آب، میزان رطوبت نمونه را با دقت زیاد، بسیار سریع مشخص می‌کند. این روش برای تعیین مقدار آب موجود در نمونه‌های گازی و مایع محلول در متانول کاربرد بسیاری دارد.

نقطه ذوب
دستگاه تعیین نقطه ذوب یک وسیله آزمایشگاهی برای دقیق نقطه ذوب یک ماده است و بیشتر برای موادی به کار برده می‌شود که نقطه ذوب بسیار بالا یا خیلی پایین دارند.

شوف بالن
شوف بالن یا منتل یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که برای حرارت دادن ظروف به عنوان وسیله‌ای جایگزین برای حمام حرارتی یا شکل تغییر یافته آن به کار می‌رود.

شیکر اربیتالی
این نوع شیکر با حرکات دایره‌ای شکل باعث حل شدن ماده حل شونده به صورت یکنواخت در حلال می‌شود. در این شیکر مکانی برای نگه‌داری لوله‌های آزمایشگاه در نظر گرفته شده است.

هدایت سنج
برای اندازه‌گیری هدایت محلول‌ها از یکی از تجهیزات آزمایشگاهی به نام هدایت‌سنج یا کنداکتومتر استفاده می‌کنند. هر دستگاه هدایت‌سنج دارای دو الکترود یکسان فلزی پلاتینه شده است.

دوش و چشم‌شوی آزمایشگاهی
یکی از تجهیزاتی که در آزمایشگاه برای حفاظت از کارکنان در برابر خطرات وارد شده به چشم و صورت استفاده می‌شود. کارشناسان آزمایشگاهی که همیشه با مواد شیمیایی خطرناک سروکار دارند باید به طور دائم از این مورد در محل آزمایش استفاده کنند.

سخن نهایی
مطلب بالا را به معرفی تجهیزات آزمایشگاهی اختصاص دادیم ولی دومین گام پس از آشنایی با آن‌ها همکاری با یک شرکت تجهیزات آزمایشگاهی است که نه تنها مجموعه محصولات کاملی داشته باشد، بلکه با پیشنهاد قیمت مناسب مشتریان خود را راضی نگه داشته باشد.

1399/10/09